martes, 14 de octubre de 2014

SUMENDIAK

Sumendi bat Lurraren gainazalean edo lurrazalean dagoen irekidura bat da, barnean dagoen arroka urtu eta beroa, errautsak eta gasak ateratzen uzten duena lurbarnetik. Sumendien aktibitateak arrokaren estrusioarekin harremanetan dauden ekintzak barne hartzen ditu eta honekin lotzen diren mendien formazioak.
Sumendia Lurraren gainazaleko arrail mota bat da; horretatik, material goriak ateratzen dira kanpora. Sarri, kono formako mendi aldapatsuak dira. Baina sumendi guztiak ez dira mendi garaiak, ez eta kono perfektuak ere. Sarritan, itsasoaren azpian daude, eta kanpotik arrail luze baten itsura dute.

Sumendiak orokorrean bi edo hiru plaka tektoniko elkartu edo bereizten diren lekuetan daude. Ozeano erdiko gandorretan "dibergentziaz sortutako sumendiak" daude eta subdukzio eremuetan "konbergentziaz sortutako sumendiak". Sumendiak ez dira sortzen faila transformakorrak dauden lekuetan (San Andres faila). Sumendiak ere lurrazala txikiagotzen denean sortzen dira, hotspotekin loturarik gabe.
Azkenik, beste sumendi batzuk mantuko lumen ondorioz sortzen dira, hotspot deritzonetan. Hauek plaken mugetatik urrun gerta daiteke, Hawaiin bezala. Sumendi mota hauek beste leku askotan daude Eguzki Sisteman.




No hay comentarios: